Nepal is nooit een kolonie geweest. Wel zijn er oorlogen geweest tegen de Engelsen, aan het begin van de 19e eeuw. Het resultaat van die oorlogen was dat Nepal een Engelse resident toestond in Kathmandu, en verder de deur op slot deed. Tot 1951 was Nepal een gesloten koninkrijk, potdicht voor buitenlanders – behalve voor Engelse officieren die soldaten recruteerden. Deze huurlingen, Gorkha’s, maken tot op de dag van vandaag deel uit van het Engelse leger (en ook van het Indiase leger).

Open

In 1951 ging Nepal open. Het koningschap werd in ere hersteld (de macht was overgenomen door een rivaliserende adellijke familie) en de grenzen gingen langzaam open. Er kwamen scholen – in 1951 waren er slechts 2 scholen in heel Nepal! - en buitenlanders en buitenlandse goederen kwamen het land binnen. Pas sinds die tijd zijn er wegen gekomen, ziekenhuizen, onderwijs, waterleidingen en een overheidsapparaat.

Nu is het niet zo dat er voor die tijd niets was – er was een uitgebreide Hindoe-cultuur, met allerlei regels over reinheid, festivals en gebruiken; er was een administratie van geboorten volgens de maankalender; er waren bergpaden (die nog steeds het grootste deel van de infrastructuur uitmaken); er waren geestenbezweerders en traditionele genezers voor wat betreft de gezondheidszorg.

Maar dat veranderde allemaal snel. Met de grenzen gingen ook de ogen open. Door de verbeterde gezondheidszorg (alleen al de beschikbaarheid van antibiotica) nam de massale kindersterfte af.

Grote veranderingen

De bevolking is explosief aan het groeien. De jongeren willen werk, en welvaart. De helft van het nationaal budget is afkomstig, op verschillende manieren, van buitenlandse hulp – maar veel ervan blijft hangen in de Kathmandu-vallei; rond de hoofdstad – en bereikt de afgelegen gebieden niet.

Tot 1990 was Nepal een monarchie waar de koning de dienst uitmaakte . Er waren wel allerlei raden en locale organen die je zou kunnen uitleggen als ‘democratie’ – maar democratie was er zeker niet. In 1990, na een (bijna) geweldloze opstand, werd eindelijk de democratie ingevoerd. Die 10 jaren erna zijn in zekere zin een succes geweest, omdat er inderdaad verschillende partijen aan de macht geweest zijn. Maar de laatste tijd wordt steeds pijnlijker duidelijk dat de mentaliteit van de overheid nog niet wezenlijk genoeg aangepast is aan de democratie. De heersende klasse van nu lijkt te veel op de heersende klasse van vóór de democratie.

Maoïsten

Er is veel ontevredenheid, en in 1996 begon de rebellie van een bijzonder goed georganiseerde guerillagroep die zich "Maoïsten" noemen. De Maoïsten noemen hun strijd de ‘volksoorlog’. Behalve bij de leiding van deze groep is er nauwelijks besef van wie Mao was onder de leden van deze groep – en zelfs de Chinese regering heeft zich uitdrukkelijk aan de kant van de Nepalese overheid geschaard en heeft zich tegen deze beweging gekeerd. De motivatie om zich aan te sluiten bij de rebellen was meestal eenvoudige ontevredenheid, frustratie over achterstelling door hoge-kaste mensen, door de regering. Vaak zijn het mensen uit afgelegen gebieden, nog niet bereikt door de wegen, werkloos.

Maoïsten zaaiden veel angst door hun onvoorspelbare maar goed georganiseerde aanslagen, hun afpersingen (bijdrage aan de ‘volksoorlog’). Hun doelen waren: afschaffing van de (nu constitutionele) monarchie, verdrijving van de huidige regering, het volk (de Maoïsten) aan de macht, en – minder buitenlandse inmenging in Nepal. Ze staan in het algemeen vijandig tegenover christenen en christendom. Zij beschouwen dat als buitenlandse inmenging en een gevaar voor hun beweging.

Nepal maakte roerige tijden door. In 2001 is de koninklijke familie uitgemoord door de kroonprins (die zichzelf ook het leven benam), de noodtoestand is uitgeroepen, en nog altijd bungelt Nepal onderaan het lijstje onderontwikkelde landen. Hoe moeten we dat begrijpen?

Noodtoestand

Na vredesbesprekingen in 2001, die afgebroken werden door de Maoïsten – en prompt gevolgd werden door een serie zware aanslagen, heeft de regering de noodtoestand in Nepal uitgeroepen. Deze stelde de regering in staat een burgeroorlog te voeren tegen de Maoïsten. De burgerrechten in Nepal werden sterk ingeperkt, en er zijn zeker tekenen van machtsmisbruik door de regering. De vrees van veel mensen was dat de noodtoestand nooit meer zou worden ingetrokken – waardoor effectief de democratie ten einde zou zijn gekomen.

Hoewel de regering vrolijke berichten over overwinningen de wereld instuurde, werd er in werkelijkheid nauwelijks vooruitgang in de burgeroorlog. Het was een oorlog waarin uitsluitend verliezers zouden zijn.

Wapenstilstand

In 2006 is er toch een wapenstilstand gesloten en zijn de Maoïsten deel uit gaan maken van de politiek in Nepal. Na de vredesovereenkomst zijn er algemene verkiezingen gehouden, waarbij de Maoïsten als grootste politieke partij uit de bus kwamen. Tijdens dit proces werd de koning afgezet en de eerste president van Nepal benoemd. De leider van de Maoïsten werd de eerste premier van de republiek Nepal.

Inmiddels zijn we al een paar premiers verder en is het nog steeds erg onzeker in Nepal. Het concept voor de nieuwe grondwet had ongeveer anderhalf jaar geleden klaar moeten zijn, maar is het nog steeds niet. Een ander heet hangijzer is nog de integratie van een deel van het rebellenleger in het reguliere leger, ook dat proces verloopt erg moeizaam en is nog (lang) niet afgerond.

Rampen

Ruim twee jaar geleden is het land getroffen door een van de ernstigste aardbevingen in de geschiedenis van het land. Duizenden zijn daarbij omgekomen en honderduizenden zijn hun huis kwijt geraakt. Ook nu nog, ruim 2.5 jaar  na dato, hebben veel aardbevingslachtoffers nog geen fatsoenlijk dak boven hun hoofd, ondanks veel hulp vanuit het buitenland en ondanks veel hulp door christelijke Nepalese organisaties.

Nog niet  helemaal bijgekomen daarvan werd een groot deel van het zuiden van Nepal (de Terai) afgelopen zomer getroffen door extreme regenval en door ernstige overstromingen. Ook hierbij waren veel slachtoffers te betreuren en raakten velen hun huis en eigendommen kwijt.

Situatie anno 2017

Inmiddels zijn we een aantal jaren verder en heeft de politieke situatie zich min of meer gestabiliseerd. Er is inmiddels een nieuwe grondwet aangenomen en regeringen komen en gaan. Waar helaas weinig aan veranderd is tot nu toe is de corruptie. In de Nepalese politiek zijn nu de Nepali Congress Party, de Maoïsten en de communisten (UML) verreweg de grootste partijen.

Ook is er nog veel invloed van kleine Hindoe-partijen, dat heeft er o.a. toe geleid dat er een paar maanden geleden een wijziging in de grondwet is aangenomen die het Hindoe-geloof beschermd en evangeliseren en veranderen van geloof (opnieuw) strafbaar stelt. De maximale straf is 3 jaar gevangenis. Hoe dat gaat uitwerken is nog onduidelijk, omdat er hiervoor ook al een soortgelijke wet bestond, die echter nauwelijks gehandhaaft werd.